Slachtoffer seksueel misbruik Annelies: ‘Een diep dal, maar ook een weg omhoog en van hoop’

Tekst: Annelies van Rijswijk

Toen mij werd gevraagd een artikel te schrijven, heb ik dit goed overdacht. Al snel werd het antwoord een ja. Toch is het spannend, helemaal om niet anoniem, maar met naam naar voren te treden. Dit is een bewuste keuze van mijzelf, omdat ik door middel van mijn naam pas echt naar voren treed en laat zien dat misbruik er is, en ik vind dat het niet anoniem verstopt mag worden. Persoonlijk vond ik het ontzettend jammer dat Deborah (uit het eerste artikel in de serie) uiteindelijk toch niet haar eigen naam kon gebruiken. Tegelijk heb ik daar heel veel begrip voor, want het kan veel weerstand en emotie oproepen. Hiermee kies ik niet voor de makkelijkste weg. Nu staat mijn naam er, omdat het mijn wens en doel is mijn ervaringen in te zetten voor anderen, te bemoedigen en tot steun te zijn. En ook: het taboe te doorbreken. Ik ben slechts een van de vele vrouwen en mannen die met seksueel misbruik te maken hebben (gehad).

Vanaf ongeveer mijn 2e jaar ben ik misbruikt door een opa. Dat heeft geduurd tot ongeveer mijn 9e jaar, daarna nog enkele keren tot mijn 12e. Het gebeurde als ik daar op bezoek was of er logeerde. Daarnaast ben ik op school jarenlang gepest en heb ik nog verschillende andere traumatische ervaringen meegemaakt.

Het misbruik heeft mijn leven getekend. Van nature was ik als kind een spontaan en vrolijk meisje. Daar is niets van overgebleven, wat ongetwijfeld met het misbruik te maken heeft. Zelf heb ik dat nooit beseft, omdat ik daarvoor te jong was, maar dat is wel opgevallen, met name op school. Ik weet zelf nog wel goed dat er een moment is geweest waarop er iets van binnen in mij gebeurde, dat ik vanaf dat moment ontzettend bang werd voor mijn opa. Vanaf toen voelde ik mij niet meer veilig bij hem, en vermeed ik hem zoveel mogelijk. Daarmee werd ik bang voor veel volwassen mensen, al was ik me daar helemaal niet bewust van. Een groot gevoel van onveiligheid had zich in mij gevestigd.

Doordat ik veranderd was in een angstig en verlegen meisje, was ik op school een gemakkelijke prooi voor pesterijen. Daar ging de onveiligheid verder. Terugkijkend zie ik mezelf als een heel onzeker, verlegen, angstig meisje. Altijd was ik bang om het niet goed te doen in de ogen van anderen. Bang voor wat er tegen mij gezegd werd: word ik veroordeeld, of wil iemand iets van me? Er was iemand die volledig over mijn grenzen gegaan was, die bij me ingebroken had, en ik voelde me vogelvrij. Het klinkt heel vreemd misschien, maar ik ging het ‘normaal’ vinden dat anderen over mijn grenzen gingen. Ik wende eraan en dacht dat het aan mij lag. Door ​​de bedreigingen van mijn opa liep ik met een groot geheim. Ik mocht aan niemand iets vertellen, anders dreigde fysiek geweld. Het liefst wilde ik het geheim vergeten. Toen het misbruik gestopt was, ging mijn leven door, ik deed net of het niet gebeurd was, ik had het heel diep weggestopt. Omdat het pesten doorging, was ik nog niet echt veilig.

De gevolgen gingen met me mee, altijd voelde ik mij onzeker en had ik een negatief zelfbeeld. Het zat diep, dat voelde ik wel. Ik ben getrouwd en we hebben twee zonen gekregen, uiterlijk leidde ik een gewoon leven. Uiteindelijk ben ik 4 jaar geleden in een GGZ-instelling terechtgekomen. Na een paar gesprekken heb ik mijn psycholoog eindelijk verteld wat er gebeurd was. Inmiddels was het ruim 40 jaar nadat het misbruik begon. Dat was erg heftig, maar ik kon er niet meer omheen. Ik kon het niet meer weg‘werken’, wat ik altijd deed. Heel mijn leven werkte ik hard, was ik altijd bezig om het maar niet te voelen. Daar was ik mij helemaal niet van bewust, maar ik deed het wel. Ik ging door, over mijn eigen grenzen heen en zorgde niet goed voor mezelf. Ik was een keiharde overlever geworden. Het gevaar was al lang geweken, maar mijn systeem voelde dat nog niet.

Toen ik mijn geheim verteld had, kwamen de PTSS-klachten in volle hevigheid naar boven en kon ik door enorme vermoeidheid mijn huishouden niet meer aan. ​​Het meest verbaasde me dat ik geloofd werd door mijn psycholoog, ook al was het al zo lang geleden.

Toen kwam ook het moment om het aan familie te vertellen. Dat vond ik een hele zware taak. Mijn grootste angst was om niet geloofd te worden door familie. Gelukkig bleek die angst onnodig, ik werd geloofd. Dat was heel belangrijk, want het was zo moeilijk om de stilte te doorbreken. In het begin kon ik nog niet praten over wat er gebeurd was, dat riep veel te veel spanning op. Eerst moest ik leren om die spanningen enigszins te beheersen. Dat heeft best lang geduurd. Stukje bij beetje werd ik opener.

Familie en vrienden hebben ons veel steun gegeven. Niet alleen mentaal, maar ook in praktische zin. We hebben ook hulp gehad voor het huishouden. Ook vanuit onze kerkelijke gemeente, de hervormde gemeente Oostendam, hebben we veel steun ervaren. Ik heb fijne pastorale gesprekken gehad met onze predikant en pastoraal medewerker, beiden hebben met ons meegeleefd. Het meeleven vanuit de gemeente is ook groot, in de vorm van kaarten, maar er is ook wekenlang voor ons gezin gekookt. Geleidelijk aan weten ook steeds meer mensen buiten familie en vrienden mijn geschiedenis, en ben ik steeds opener geworden. De schaamte die ik lange tijd had, is voorbij. Die schaamte hoort bij de dader, niet bij slachtoffers.

Het proces om eruit te komen is lang, bij mij tenminste. Ieder heeft zijn eigen weg hierin. Ik dacht altijd: ik was nog zo jong, het zal wel meevallen. Maar ik wist niet dat juist dan de meeste schade aangericht wordt. Nog is mijn weg niet klaar, al ben ik nu bijna 4 jaar in therapie. Dat klinkt heel lang, en zo voelt het ook wel. Een lange tijd heb ik EMDR gehad, in combinatie met andere vormen van traumabehandeling. Dit heeft bij mij goed geholpen voor het misbruik. Het misbruiktrauma is hierdoor op de achtergrond komen te staan. Voor andere trauma’s heeft dit nog niet voldoende geholpen, helaas.

Pas las ik de volgende uitspraak: ‘Een kind dat al jong te maken krijgt met mishandeling, houdt niet op met van de ouder te houden, maar stopt met van zichzelf te houden.’ Dit raakte me diep en zegt genoeg. De eenzaamheid van het trauma al die tijd is het ergste geweest. Het alleen dragen van dat geheim is heel zwaar.

Mijn werk in de thuiszorg, dat ik altijd met veel liefde en plezier deed, kan ik niet meer doen, ik ben afgekeurd. De complexe PTSS-klachten geven blijvende vermoeidheid en het lijkt of mijn lichaam geen reserves meer aanmaakt. Ik kan er best goed mee leven, hoewel ik ook moeilijke momenten ken en graag meer zou willen doen. Gelukkig zijn er dingen die ik wel kan, die me voldoening geven, en waar ik blij van word. Zo zing ik graag in een oratoriumkoor, waar ik geniet van de prachtige muziek. Ook heb ik een groeiend verlangen om mijn ervaringen in te zetten om hiermee anderen tot steun te zijn. Dat is mijn wens en gebed. Hoe bijzonder was het dat ik deze laatste woorden een poosje geleden met iemand deelde, en een half uur later de mail binnenkreeg waarin gevraagd werd of ik dit artikel wilde schrijven. Hierdoor mag ik ervaren dat God mij de weg wijst en nieuwe dingen op mijn pad brengt.

Lotgenoten, als je dingen uit mijn verhaal herkent, dan raad ik je aan om hulp te zoeken. Ik weet hoe diep je kunt zitten en hoe zwaar het leven je kan vallen. Mijn dal was ook heel diep. Maar ik weet ook van een weg omhoog en van hoop. Van een liefdevolle God, die ons diepste lijden kent, die meegaat de diepte in. Al ervaar je dat niet altijd zo. Ik ben ook boos geweest op God, ik heb het uitgeschreeuwd. De weg om het dal uit te komen is niet makkelijk, het gaat met vallen en opstaan, maar hou vol, blijf hulp zoeken!

Herkenning geeft erkenning. Ik ben op zoek gegaan naar herkenning en ben wat mensen op Instagram gaan volgen, dat deed mij goed. Anderen lopen vaak tegen dezelfde problemen aan. Daarnaast heb ik een open Instagram-account, waarop ik schrijf over mezelf, mijn weg en strijd. Ik mag weten dat lotgenoten die me volgen, hier herkenning en bemoediging uit halen. Hierdoor krijg ik de kracht om door te gaan, de moed om mezelf te laten zien en zo iets voor anderen te betekenen.

Als je op zoek gaat, lees dan alleen dingen als je het aankunt, en laat het rusten als je er nog niet aan toe bent.

Naasten, familie, vrienden, jullie zijn zo belangrijk! En tegelijk kan het ook zo confronterend zijn en ook raken. Het is goed om iets te weten over wat misbruik teweegbrengt, ook als dat op heel jonge leeftijd gebeurt. Daar zijn (nog) niet veel mensen mee bekend, is mijn ervaring.

De artikelen van ds. Messemaker en Ellen Blokland (Eleos) raakten me, evenals het ervaringsverhaal van Deborah. Ze geven weer waar wij dagelijks mee te maken krijgen.

Blijf naast ons staan in gebed, dat hebben we zo nodig.

De link naar mijn pagina:
https://www.instagram.com/lies.vertelt/