Interview – tekst: Jacobi de Wildt-Rentier 

Statushouders in je huis, wat ontvang je dan? 

Leon en Juliëtte van den Dool-van Hierden hebben al bijna drie jaar vrijwel voortdurend mensen in huis, nu alleen even niet vanwege Juliëttes zwangerschap. Ze vertellen waarom ze statushouders in huis nemen, wat het kost en wat het oplevert. 

In de ruime pastorie in Broek op Langedijk word ik hartelijk ontvangen met zelfgemaakte apfelstrudel. Dana van 2,5 jaar ligt boven in bed en in de kamer staat de box al klaar voor de baby die Juliëtte en Leon verwachten. Nu dit nummer klaar is, is inmiddels Simon geboren. Juliëtte werkt als docent tekenen op een middelbare school en Leon is predikant. 

Wat bracht jullie ertoe om mensen in huis te nemen?
‘Ons huis is heel erg groot! Er is een zolderverdieping met badkamer, een keukenblok paste daar ook in. Toen ontdekten we de organisatie ‘Takecarebnb’ die statushouders matcht met gastgezinnen. Je meldt je aan als gastgezin en geeft aan hoeveel mensen je kunt ontvangen. Je wordt gebeld, krijgt een kennismakingsgesprek en dan zie je of het klikt. Het gaat om statushouders die in het AZC wachten op een woning. Statushouders zijn vluchtelingen met een verblijfsvergunning voor vijf jaar, die dus voorlopig in Nederland blijven. Zij kunnen op het logeeradres starten met integreren en alvast kennismaken met de Nederlandse taal. Ze blijven drie tot zes maanden in het gastgezin, hopelijk kunnen ze daarna meteen doorstromen naar een eigen huis.  

We hebben ons aangemeld toen we hier gingen wonen, maar pas toen Dana drie maanden was, zijn we gestart. Inmiddels hebben we vier gezinnen in huis gehad. Op dit moment zijn we niet echt in staat om te helpen, maar als de baby straks iets ouder is, dan denken we er weer over.  

Wat ze nodig hebben om te integreren is het leren kennen van de Nederlandse taal en gebruiken. Wanneer eet je, waar zijn winkels, hoe doe je boodschappen? Samen eten is de beste manier om te integreren, om elkaar te leren begrijpen.’ 

Speelt de reden van hun komst een rol in jullie betrokkenheid?
‘Er is een reden dat ze hier zijn, dat is hun verhaal, ik ben daar niet zo mee bezig. Je bent het liefst bij je eigen familie en soort mensen, je wilt je eigen taal spreken. Dus als je daarvan weggaat, heb je een goede reden. Er zijn uitzonderingen, dat heb je altijd. Die worden wel teruggestuurd, neem ik aan. Als ik de verhalen van onze gastgezinnen hoor, hebben ze allemaal goede redenen om hier te zijn en merk je de pijn die het hen doet hun land te hebben moeten verlaten. De lat die de achterblijvende familie legt voor de vluchtelingen, is hoog, er wordt veel van hen verwacht.  

Het valt me op dat mensen met twee maten meten. Mensen kijken kritisch naar een vluchteling: die moet het goede doen, goed gedrag laten zien, dankbaar zijn. Maar in ons zit dat we aan onszelf denken, wij denken ook aan onze welvaart.’ Ik dacht zo ook, geeft Juliëtte aan: ‘Wij betalen van alles, zodat jij in een huis kunt wonen. Ik vind dat ze dankbaar moeten zijn. Tot een vrouw zei: ‘Ik wil hier niet zijn, ik wil in Egypte zijn, maar mijn man is daar niet veilig.’ 

Jullie zijn inmiddels ‘bekende mensen’ geworden door allerlei interviews …
‘We hoorden dat meerdere mensen naar aanleiding van een programma over ons bij de EO, zelf ook mensen zijn gaan opvangen. Dat is geweldig. Het lastige aan zulke artikelen is echter dat het in huis nemen van vluchtelingen aandacht krijgt: alsof wij zo bijzonder zijn dat we dit allemaal opbrengen, het brengt ons echter ook erg veel. We krijgen gezelligheid, we leren er heel veel van, de contacten zijn voor ons erg waardevol. Door een vluchteling in huis te hebben, ga je je meer realiseren wat echt belangrijk is. We hebben soms hele diepe gesprekken over waarom ze hier zijn, wat ze missen, wat ze willen opbouwen. We zijn gaan beseffen hoe gezegend wíj zijn. Wij hebben altijd een keuze – dat geldt niet voor alle Nederlanders, maar wel voor ons – we stappen in de auto en karren naar onze familie. Wíj hebben het heel erg goed, zíj kunnen niet naar familie toe. Het is verschrikkelijk niet te weten of je ooit je kleindochter zult zien. Er wordt heel veel voor hen besloten: in het begin door de oorlog, maar ook weer door het vluchten. De consequenties daarvan zijn heel groot. Vaak is er sprake van opoffering, deze mensen willen een toekomst opbouwen voor hun kinderen. 

We hebben nog geen jonge Syriër ontmoet die terug wil. Ouderen willen terug, die missen heel veel. Jongeren hebben hier zoveel mooie kansen – zoals studie – je bent wel gek als je dan teruggaat. Wie terug wil, moet heel stoer zijn, je moet vanuit niets iets gaan opbouwen. Zou ik dat offer willen brengen, met risico voor mijn eigen leven?’ 

Wat kunnen we als gelovigen en als kerk leren van christelijke vluchtelingen?
‘Je gaat opnieuw nadenken over wat kerk-zijn is, wat samenkomen is. Koffiedrinken na de dienst is bij ons bijzonder, bij hen is samen optrekken helemaal gewoon. Ze zijn oprecht geïnteresseerd in jou. 

Hun manier van denken over geloof is totaal anders dan de onze. We hebben Iraanse christenen ontmoet en zij beleven het christelijk geloof op een andere manier en dat is ook voor je eigen geloof verdiepend. 

De Nederlandse mentaliteit is: zelf je broek ophouden. We vinden hulp vragen lastig. Zij doen het gezamenlijk als lichaam van Christus, dat hóórt ook bij het christen-zijn.  

Wij hebben ervaren dat we dit onderdak niet kunnen bieden zonder de gemeente. Je stuurt een appje voor een fiets – je krijgt er vijf. Het is iets van iedereen geworden. We krijgen altijd veel hulp aangeboden. Ik denk dat het dichtbij moet komen, anders ga je niet op zulke hulpvragen in.’ 

Wederkerigheid
Juliëtte: ‘Het zijn gewone mensen, dus willen ze iets teruggeven.’ ‘Daarom kan zo’n vrouw best ramen zemen’, zegt Leon. Juliëtte: ‘Nee, daarom zijn ze hier niet. Wij doen iets voor hen. Tegelijkertijd, zij willen wel graag iets terugdoen. Ik vind terugontvangen best lastig. Een gezin paste op Dana, ik haalde hun dochtertje van school, dat was oké voor mij. Het moet een gelijkwaardige relatie zijn, vind ik.’ 

‘Ik houd niet van koken, dat kost zoveel tijd, maar koken vinden zij vaak heel leuk en het geeft hen een kans iets terug te doen. Een gelegenheid om gezien te worden als mens, niet als arme, zielige vluchteling. Gastvrijheid is dat je ook iets terugontvangen kunt. 

Wat ik nooit heb begrepen, is dat ze zich echt helemaal kunnen overgeven aan het geven van tijd. Ze hebben altijd de tijd, altijd mensen over de vloer. Ik wil altijd wat gedaan hebben. Ik heb toch het idee dat ik moet kunnen oogsten. Ik moet nuttig zijn. Zij leven in zaaien, ontmoeten, met veel meer rust. 

Twee culturen die totaal verschillend zijn, waarin valt dat op?
Ze snappen onze manier van opvoeden niet. Het middagslaapje van een kind, of dat Dana even een poosje huilt. Ik ga niet naast haar zitten tot ze slaapt. Zij zullen een kind nooit alleen laten slapen. Ik maak me soms wel een beetje druk over de verschillen en vervolgens denk ik met m’n nuchtere verstand: dit is hoe wij het doen en dat is goed zo. Ik vind het bijna zielig, zoals zij hun kind voortdurend bij zich hebben en zij vinden het zielig dat wij ons kind alleen laten. Eén gezin vond onze aanpak heel mooi, maar zij vond het te spannend, te eng, terwijl hij het gaaf vond. Pas nu het meisje naar de peuteropvang gaat, heeft ze weer tijd voor zichzelf. Ik bewonder het, maar ik zou niet willen ruilen.  

Lege schaaltjes
Ik had koekjes gebakken, op een schaaltje gelegd en naar boven gebracht. Twee dagen later kreeg ik het schaaltje terug met fruit en koekjes erop. Dat snapte ik niet. Pas later, bij het derde gezin hoorde ik: het is in hun cultuur heel onbeleefd om een schaaltje leeg terug te brengen. Toen pas legde ik een link met wat anderhalf jaar daarvoor gebeurde. Ik heb heel vaak lege schaaltjes teruggegeven … waarschijnlijk hebben ze mij als heel onbeleefd ervaren!  

Als het gaat om eten dan kennen ze een duidelijke discipline, ze eten zich niet klem ook al staat er vreselijk veel op tafel. Er wordt niets weggegooid, wat over is, gaat terug de koelkast of de pan in. Ze eten er meerdere dagen van, maar het oogt heel gastvrij en overdadig. 

Zie je het in huis ontvangen van statushouders ook als een manier om te evangeliseren?
‘Evangelisatie is geen doel. We delen ons geloof, zij het hunne. Wij horen ook veel nieuwe verhalen, ik verbaas me erover dat zo’n vrouw nog nooit een moskee heeft bezocht. Ze mag niet uit de Koran lezen, dat snap ik nog steeds niet! Bizar, dat alleen bepaalde mensen de Bijbel zouden kunnen lezen, dan kan ik het alleen van Leon horen! Nog steeds kunnen velen de Koran niet lezen. Een ‘Kijkbijbel’ vonden ze ook erg raar.  

Als je je leven deelt, komt Christus daar altijd in mee. Je hoeft het niet te verbergen: je leest aan tafel, als er vragen zijn, ga je erop in, je gaat samen zingen. Ons doel is niet om mensen te bekeren, wel om er te zijn als gelovigen. We zijn geroepen als zout van de aarde, wat eruit voortvloeit, is aan God. 

Wij komen niet alleen het goede nieuws brengen, we mogen ook aansluiten bij de ander. Een gelovige is in gesprek. Jezus stelde rond de vierhonderd vragen, dan moeten wij ook vragen stellen.’  

Dit jaar is ons thema: ‘Psalmen – dichtbij’. Heb jij een psalm die van bijzondere betekenis is voor jou?
‘Onze trouwpsalm was psalm 62: 1 en 2: ‘Zeker mijn ziel is stil voor God. God is een rots, een veilige vesting.’ Ik ervaar zelf dat God mij heel veel veiligheid heeft gegeven: ik ben in een veilig gezin opgegroeid, we zijn veilig samen, we hebben een fijne plek in de kerk, een thuis hier in ‘Broek’. Je ziet dat God ons letterlijk heel veel veiligheid heeft gegeven, daar mogen we iets van delen met andere mensen. Iets delen van de bescherming die we hebben ontvangen.’ 

Wil je meer weten over het in huis nemen van vluchtelingen, kijk dan op www.takecarebnb.org. 

Reageren? Stuur een mail naar reacties@vrouwtotvrouw.nl