- Gepubliceerd door
- Vrouw tot Vrouw
- Gepubliceerd op
- 1 maart 2025
- Categorieën
- Artikelen
- Link in bio
- Tags
- gebrokenheid
- sterven
Rouwen is zwaar werk
Tekst: Marja de Kruijf-Ros, redactielid online toerusting
Herken je het? Je komt een gemeentelid tegen dat onlangs haar man heeft verloren, en je weet niet goed wat je moet zeggen. Als iemand een groot verlies lijdt, ontwijken we diegene soms, of we vragen: ‘Hoe gaat het met je?’ Terwijl die vraag heel moeilijk te beantwoorden is. Wat moet je dan zeggen of doen als iemand in jouw omgeving een geliefde verliest?
Prof. dr. Manu Keirse is klinisch psycholoog en heeft zich verdiept in de begeleiding van rouwenden. Zijn jarenlange ervaring heeft hem een aantal dingen geleerd:
- Het is belangrijk dat nabestaanden kunnen vertellen over hun verdriet. Niet zomaar één keer, maar meerdere malen en zelfs als het verlies al een hele poos geleden was. Dit geldt ook voor (jonge) kinderen! Vaak proberen we verdriet bij kinderen vandaan te houden, maar ook voor kinderen is het belangrijk dat ze hun verhaal kunnen vertellen. Geef ze correcte informatie over wat er is gebeurd en omring hen met warmte en genegenheid.
- Bewaar de herinneringen aan de overledene, houd ze levend.
- De pijn van het verlies komt in golven en kan allerlei gevolgen hebben: vermoeidheid, gebrekkige concentratie, boosheid en prikkelbaar zijn. Al deze reacties zijn normaal, ze horen erbij. Meestal zijn deze reacties gericht op de mensen die het meest dierbaar zijn.
- Vaak hebben nabestaanden een schuldgevoel. ‘Als ik dit ….’ Of: ‘Had ik maar …’ Ook al klinkt dit schuldgevoel misschien niet reëel, neem het serieus. Laat de schuldgevoelens uitspreken en maak daarna duidelijk: ‘Je mag je schuldig voelen, maar je bént het niet.’ Opgekropte schuldgevoelens zijn levensgevaarlijk!
- Na verloop van tijd leert een nabestaande (als het goed is) weer te genieten. Hoelang het duurt voor iemand zover is, verschilt per persoon en per verlies, maar er gaan vaak jaren overheen.
De drempel om op bezoek te gaan bij iemand die rouwt, is soms groot. Misschien denk je: wat moet ik zeggen? Eigenlijk is dat de verkeerde vraag om jezelf te stellen. Beter is om te denken: wat zou hij/zij willen zeggen? Het is niet zo belangrijk wat je zegt, maar veel meer of je luistert naar wat de rouwende vertelt.
Wie de vraag: ‘Hoe gaat het?’ weleens stelde, kreeg niet zelden een nietszeggend antwoord als: ‘Goed’, ‘Slecht’ of ‘Gaat wel’. Manu Keirse stelt voor om een andere vraag te stellen: ‘Vertel eens hoe je de voorbije dagen bent doorgekomen.’ En het enige wat je dan nog hoeft te doen, is luisteren.
Tips om goed te luisteren en de juiste vragen te stellen, vind je in het boek van Manu Keirse: ‘Helpen bij verlies en verdriet’.