Kerst in Schwerin-Lankow

Elk land heeft zijn eigen gewoontes rond de kerstdagen. Janneke de Wit vertelt hoe zij en haar gezin als kerkplanters kerst vieren in het oosten van Duitsland.

Tekst: Janneke de Wit 

Overal zien we in deze adventsweken lichtjes op de balkons en in de tuinen aangaan. De winkels liggen vol met speciaal eten en drinken, en op de kerstmarkt in de binnenstad ruikt het wekenlang naar gebrande amandelen, glühwein, lebkuchen en andere specialiteiten. Kort voor de weekenden wensen mensen elkaar een fijne eerste, tweede, derde of vierde advent. Op de scholen worden kerstconcerten georganiseerd of is er een kerstontbijt en na de kerstdagen wordt aan de kinderen gevraagd of de kerstman weer goed uitgepakt heeft. Uit de radio’s klinkt: ‘It’s the most wonderful time of the year!’ En voor veel mensen is dat ook zo. Gezelligheid, cadeaus en lekker eten en drinken, wat wil je nog meer? 

In Schwerin-Lankow, de aandachtswijk waar wij wonen in een van de typische flats die nog stamt uit de DDR, is deze tijd enerzijds mooi, anderzijds confronterend. Hier wonen veel oudere mensen en gebroken gezinnen en juist voor hen is dit een tijd van het jaar waarin thema’s als eenzaamheid, armoede en stress bijzonder gevoeld worden. De dagen zijn kort en veel oudere, alleenstaande mensen trekken zich terug in hun woning. Laatst vertelde een buurvrouw dat ze zich soms zo eenzaam voelt dat ze naar de alcohol grijpt. Helaas is ze daarin niet de enige. Soms is de reactie dan een onverschillige houding: ‘Kerst? Niet voor mij.’ Gezinnen hebben vaak weer andere problemen met kerst en worstelen met hun uitgavenpatroon. De mooiste cadeaus voor de kinderen moeten worden gekocht, terwijl het geld er eigenlijk niet is.  

Wij geloven dat het deel van onze roeping is, deze mensen de hoop van kerst aan het hart te brengen. Wat betekent kerst werkelijk, waarom vieren we überhaupt kerst? Dit zijn vragen waar bijna niemand zich mee bezighoudt. Hier op een zeepkistje gaan staan en het Evangelie verkondigen heeft geen zin. Mensen zijn daar heel allergisch voor en voelen snel de druk van het moeten. In plaats daarvan geloven wij in de kracht van relaties. Hier tussen de mensen wonen en met hen leven, tijd voor hen hebben, hen betrekken bij je leven, vertrouwen winnen en bewust mensen liefhebben, is voor een groot deel al evangeliseren. We proberen de cultuur en behoeftes van de mensen in onze wijk te begrijpen om daarmee de aansluiting te vinden om het Evangelie te kunnen delen. Zo hebben we ontdekt dat er een grote behoefte is aan gemeenschappen waarmee je je verbonden voelt, maar waar je ook op eigen tempo naartoe kunt bewegen. Daarom organiseren we regelmatig een buurtfeest in de openlucht waarbij iedereen mag meedoen, maar ook van een afstandje kan toekijken. En met kerst maken we er een mini-kerstmarkt van met diverse kraampjes, met kerstliederen zingen en het kerstverhaal in theatervorm. Elke donderdag is er een uur ‘Bijbel ontdekken’, waarbij we het Bijbelboek Markus doorgaan, voor iedereen die geïnteresseerd is. In de adventsweken concentreren we ons op het kerstverhaal. Maar ook in de gewone ontmoetingen sluiten we aan bij behoeftes van mensen: luisteren, meelachen of meehuilen, voor hen bidden en danken, en er zijn.  

Na de lange adventstijd is kerstavond voor veel Duitsers misschien wel de belangrijkste avond in het jaar. Ook in Schwerin zijn veel mensen met familie bij elkaar, ze eten lekker en geven elkaar cadeaus, maar tegelijk zijn in onze wijk veel mensen alleen op deze avond. Soms omdat ze geen contact meer met hun kinderen hebben, soms omdat ze zichzelf isoleren, soms omdat ze het fijn vinden om zich dan te kunnen bezinnen. Het zijn vaak mensen die onder aan de maatschappelijke ladder staan. In het bijzonder voor deze mensen willen we als gemeenschap een familie zijn, omdat we geloven dat bij Jezus iedereen welkom is aan tafel. Daarom nodigen we iedereen die dat wil uit, om met ons in aansluiting op een kerkdienst te gourmetten. In het buurthuis dat we samen met de buurtgenoten renoveren, en dat luistert naar de naam ‘Zum Gewächshaus’ (De Plantenkas), genieten mensen van een warme sfeer en merken ze dat er ruimte is om verhalen te delen. Ook worden er traditionele kerstliederen gezongen, het kerstverhaal wordt voorgelezen en aan het eind wordt er een gezamenlijk spel gespeeld. Een avond waar deze mensen de rest van de kerstdagen en vaak langer op teren. Het feit dat dit mensen samenbrengt en men mag ontdekken dat het in die traditionele kerstliederen om Jezus gaat en dit Kind in de kribbe ook voor hen gekomen is, van hen houdt en hen welkom heet, is goud waard. Het zijn zaadjes die gezaaid worden in de verwachting dat God in harten van mensen nieuwe hoop en perspectief zal doen groeien en deze nieuwe christelijke gemeenschap tot een smaakmaker in de wijk maakt.