Tekst: Marja de Kruijf
Foto’s: Marika Rentier/H. Schraa 

Wat doe je als je gek bent op groen en je wilt dit delen met zoveel mogelijk mensen? Anne van der Wal uit Beekbergen begon een buurtmoestuin op het Kerkeveldje pal achter haar huis. 

Vandaag is het tijd om boerenkool en spruiten te oogsten. Ondertussen wordt er gezellig gekletst en genieten we van het mooie weer. Ook Anne is aan het plukken en kijkt tevreden de tuin rond. Dit is wat ze voor ogen had op het moment dat ze haar plan voor een buurtmoestuin lanceerde: samen bezig zijn met tuinieren en tegelijkertijd verbinding maken met andere Beekbergers. In 2019 kwam er achter haar huis een stukje land beschikbaar, eigendom van de diaconie van de Hervormde gemeente van Beekbergen, en werd er gezocht naar een nieuwe bestemming. Anne: ‘Ik heb een passie voor de schepping, voor alles wat groeit en bloeit. Eigenlijk is tuinieren een heel individuele bezigheid, maar ik wil het graag delen met andere mensen. Niet alleen binnen de kerk, maar ook daarbuiten. De start van de moestuin viel samen met het Focus-traject binnen onze kerk en past daar ook heel goed in. Doel van het Focus-traject is dat je kerk wordt in de maatschappij, je geloof uitdraagt naar mensen buiten de kerk. Dat spreekt mij heel erg aan, omdat ik zelf ongelovig ben opgegroeid. Ik werd verliefd op de zoon van een dominee, door hem kwam ik in contact met de kerk. Enkele jaren geleden groeide in mij het verlangen om gedoopt te worden en heb ik belijdenis gedaan.’  

Uitnodiging met aardappelen
Al snel vindt Anne een groepje mensen dat met haar mee wil denken. De diaconie stelt de grond beschikbaar en biedt aan hen op gang te helpen. Dan wordt het tijd om plannen te maken, de grond klaar te maken om te kunnen bewerken en mensen uit te nodigen om lid te worden van de buurtmoestuin. Deze uitnodiging gaat vergezeld van een zak aardappelen. Op het moment dat het veld beschikbaar komt, is het een weiland dat nog moet worden omgespit. Een loonbedrijf in Beekbergen biedt aan om dat gratis te doen als ze een keer wat tijd over hebben. Dat moment komt eerder dan verwacht. Anne: ‘We waren als stuurgroep nog bezig met plannen maken, toen we opeens een telefoontje kregen met de vraag of het schikte dat ze kwamen omploegen. Dat hadden we eigenlijk pas in het nieuwe jaar verwacht, maar we zeiden natuurlijk geen nee. Plotseling stonden we voor de vraag: Wat gaan we nu met het veld doen? Braak laten liggen tot het volgende seizoen vonden we niet verstandig, dus hebben we het helemaal vol gezet met aardappelplanten. Begin november hadden we een garage vol met aardappelen én een stuurplan.’  

Delen
De aardappelen worden in zakjes gedaan en met een kaartje over de moestuin erbij, uitgedeeld aan de buurtbewoners. Anne: ‘Eigenlijk was dat onze flyer. Het heeft gewerkt! Na onze informatiebijeenkomst hadden we een groep enthousiaste tuiniers die in het voorjaar van 2020 in de tuin wilden gaan werken.’  

Dat is het moment waarop ze worden geconfronteerd met de eerste tegenslag: corona. ‘Het eerste jaar mochten we maar met twee, soms vier mensen samen op de tuin werken. Dat was lastig. Het werk moest wel gebeuren, dus maakten we schema’s. Hoewel deze manier van werken niet overeenkwam met ons doel van verbinding maken, waren mensen wel blij dat ze nu naar buiten konden en in ieder geval nog een of twee anderen ontmoetten. Je merkt dat je ‘op de tuin’ deelt in elkaars leven, mensen kijken naar elkaar om. Als iemand vanwege een coronabesmetting niet kon komen, dan werd er een tasje met groentes aan de deur gehangen.’  

Invasie
De tweede tegenslag is een invasie van coloradokevers. Anne: ‘Op de akkers voor ons huis hadden twee jaar achter elkaar aardappelen gestaan. Er werd niets gedaan met het opschot. Dus ook al werd er een ander gewas gezaaid, daartussen stonden voor het derde jaar achter elkaar aardappelen op het veld. Daar kwamen coloradokevers op af, we kregen de volle laag. Met duizenden kropen ze langs ons huis en over de muren, zo naar de buurtmoestuin. We hebben toen besloten om voor een keer bestrijdingsmiddelen te gebruiken, ondanks dat we biologisch werken. Achteraf hebben we spijt van dit uitstapje. Het spuiten hielp niet om de coloradokevers te verjagen en we raakten (tijdelijk) een lid kwijt. Na overleg hebben we besloten om voortaan volledig biologisch circulair te tuinieren. We werken niet met biologisch zaaigoed, maar er komt geen gif meer op onze moestuin.’  

Circulair
Bij circulair tuinieren maak je gebruik van de kringloop die er in de natuur is, je laat de natuur het werk doen. Dit zorgt ervoor dat je minder hoeft te schoffelen en sproeien en dat je minder afval hebt. Het afval dat je hebt, wordt indien mogelijk weer gebruikt. Lopend door de moestuin vallen meteen de goudsbloemen en afrikaantjes tussen de groentes op. Die houden insecten op afstand die het anders hebben voorzien op de kolen en bladgroentes waar ze ook hun eitjes op leggen. Anne: ‘Twee dames hebben elk een vogelverschrikker gemaakt. Daar hebben we al heel wat schik om gehad. Ze hebben namen gekregen, er zijn verhalen bedacht over wat ze beleven én ze helpen om de tuin vogelvrij te houden.’ Voor de watervoorziening staan er regentonnen en een watervat dat gevuld wordt met water uit de bronpomp in Annes tuin. Er komt dus geen kraanwater in de tuin, alleen grondwater of regenwater. Het afval uit de tuin wordt verzameld op composthopen, zodat het later kan worden gebruikt bij het bemesten. Groentes rouleren qua plaats, om uitputting van de grond te voorkomen en de kans op ziekten te verkleinen. Anne: ‘Naast groentes en bloemen staat er ook een heel gevarieerde kruidenrand in de tuin. Oost-Indische kers, tijm, rozemarijn, melisse of bieslook, welk kruid je ’s avonds ook maar nodig hebt in je eten, je kunt het voor je naar huis gaat even plukken.’ 

Kas
Circulair betekent ook dat je materialen hergebruikt. Op Marktplaats vindt Anne bogen, die worden aangeschaft en bedekt met plastic. Op deze manier houden ze de tomatenplanten droog. Anne: ‘Tomatenplanten kunnen echt niet tegen nattigheid, die doen het nu een stuk beter. Zelfs beter dan toen we ze in potten in de kas hadden staan.’ Deze kas past ook binnen de circulaire tuin: het is een gebruikte. Anne: ‘Twee jaar geleden werd ik gebeld door een gemeentelid dat ging verhuizen. De nieuwe bewoners wilden haar kas niet hebben, ze vroeg of wij er belang bij hadden.  

Aanschuiftafel
Geweldig om te zien hoe dit project gaat leven, ook bij andere mensen in ons dorp. Deze betrokkenheid proberen we te vergroten door van tijd tot tijd open tuin te houden. Soms delen we in het kerkblad iets over het reilen en zeilen in de moestuin en op dankdag hebben we een grote schaal met aardappelen op de avondmaalstafel in de kerk gezet. Ook geven we de groentes die over zijn weg aan de aanschuiftafel. Twee keer in de week organiseert ‘Stimenz’ uit Apeldoorn in het dorpshuis de aanschuiftafel: een maaltijd voor mensen die verbinding zoeken. We vinden dat een mooi initiatief en willen het graag steunen met pompoenen, boerenkool en courgettes uit onze tuin. Iedereen die een moestuin heeft, weet dat je af en toe heel veel oogst tegelijk hebt. We verzamelen de oogst aan de zijkanten van de tuin. Als je al die rijkdom, die gaven ziet liggen, geeft dat geweldig veel vreugde. Dan ga je vanzelf delen, dat is zo mooi. We geven ons geloof handen en voeten door te zijn wie we zijn en te delen van wat we ontvangen.’