Geloofszekerheid, een geheim en een geschenk

Tekst: Mariëlle Pelle – redacteur Vrouw tot Vrouw online

Geloofszekerheid, geloofsvertrouwen, het zijn aspecten die onrust kunnen geven in je gevoel en in je gemoed. Nadenken hierover geeft soms meer vragen dan antwoorden. Vragen rond geloofszekerheid houden ons allemaal weleens bezig: Hoe kan ik weten dat ik zeker ben van mijn geloof? Moet ik wachten op een bepaald gevoel of een bepaalde ervaring voordat ik persoonlijk en met zekerheid durf te zeggen dat ik voor eeuwig behouden ben?

Met deze vragen willen we luisteren naar prof. dr. H. van den Belt, hoogleraar systematische theologie. Hij schreef het boek ‘Meten, weten en jezelf vergeten’ en maakte verschillende podcasts die dieper ingaan op deze vraagstukken. Vanuit de diepgang van dit boek en de podcasts willen we samen nadenken over het thema geloofszekerheid.

‘Geloofszekerheid is zo mooi, het is een geschenk van God’, begint ds. Van den Belt krachtig zijn uitleg. ‘Het is als christen belangrijk dat je zeker weet in Wie je geloof hebt. Dat je mag weten op welke weg je bent, de brede of de smalle weg. Dat je zeker mag weten Wie Christus voor je is en dat je mag weten dat je een erfgenaam bent van het eeuwige leven.’

‘Het is Bijbels om jezelf te beproeven, om te onderzoeken of je in het geloof bent. Dat kan je ook onzeker maken’, schrijft ds. Van den Belt in zijn boek. Zelfonderzoek is een Bijbelse opdracht. Maar hoe doe je dat? Hoe meet je? Je moet je geloof langs de meetlat leggen van het Woord van God. Welke maatstaf gebruik je hiervoor?

Ds. Van den Belt zegt hierover: ‘Zelfonderzoek moet altijd gericht zijn op de vruchten van het geloof. Kijk niet naar je eigen gevoelens, ga niet het geloof analyseren, maar bedenk: welk effect heeft het Woord van God in mijn leven? De belangrijkste vrucht is liefde. Liefde voor God, liefde voor zijn Woord, liefde voor je naaste. Het is goed om na te denken over de vraag of je geloof echt is, maar dit is ook een valkuil, want dan richt je je te veel op jezelf. Als je alleen naar jezelf kijkt en aan jezelf denkt, dan vergeet je de belofte van het Evangelie en dat is het geheim van de geloofszekerheid.’

Ds. Van den Belt vervolgt: ‘Je moet de zekerheid niet in jezelf zoeken. Geloofszekerheid heeft niets te maken met wat jij vindt over jezelf. Het gaat over jouw relatie met de Heere Jezus. Wie is Hij voor mij? Het gaat erom dat je Hem niet kunt missen, dat je Hem nodig hebt, dat je Hem liefhebt en dat je alles in Hem vindt voor tijd en eeuwigheid. Geloofszekerheid is geen optie voor een enkeling. Het is de wil van God dat al Zijn kinderen weten in Wie ze geloof hebben. Komt dan weer de vraag of je wel op de goede weg bent? Richt je op de belofte van het Evangelie. De belofte blijft het geheim van de geloofszekerheid.’ Waarop de hoogleraar benadrukt: ‘Eenieder die in Hem geloofd heeft, heeft het eeuwige leven!’

Ds. Van den Belt: ‘Een van de belangrijkste vragen rondom geloofszekerheid, is de vraag naar ‘bevinding’. We vinden dat het een doorleefd geloof moet zijn. Als reformatorische christenen zijn we Schriftuurlijk-bevindelijk. Maar hoe verhoudt bevinding zich tot geloofszekerheid? We denken en zeggen vaak: het moet niet in ons hoofd zitten, maar doorleefd zijn in ons hart. Maar de kennis van de waarheid in ons hoofd, die moet ons veranderen.’

De hoogleraar vervolgt: ‘We gaan daarbij ons hart niet voorbij. De Bijbel spreekt anders over het hart dan onze samenleving nu, waar het hart een plaats is van emotie, liefde en verliefdheid. In de Bijbel is het hart het centrum van je bestaan. In je hart vallen de beslissingen. In je hart zit de richting van je leven. Welke kant ga jij op? Waar word je door aangetrokken? Door de Heere en Zijn liefdesdienst of door de wereld? Soms wordt je hart uiteengescheurd, omdat je aan de ene kant verlangt om de Heere te dienen, maar aan de andere kant de macht van de verleiding van de zonde nog zo sterk is.

Het hart is het centrum van je bestaan, dit is belangrijk om vast te houden. Geloof is geen gevoel van verliefdheid, dat je als een verliefde vrouw verlangt naar God, zoals je naar je man kunt verlangen. Het is geen gevoel zonder kennis. Maar het is een diep verlangen om Hem te dienen. Ook dit mag je toetsen: zijn je emoties een voorbijgaand gevoel of is het het blijvende werk van de Heilige Geest?’

‘Als het erop aankomt, moet je kiezen.’ Ds. Van den Belt stelt de vraag heel concreet: ‘Waar gaat je hart naar uit?’ Hij noemt hierbij Ruth en Orpa op de grens. ‘Is het Moab of Kanaän?’ Hij citeert ook Jonathan Edwards: ‘In de beproeving van het geloof blijkt de echtheid van de bevinding’, om daarna dit verder te verduidelijken. ‘Beproeving en bevinding horen in de Bijbel bij elkaar. Echte bevinding betekent niet wat vage gevoelens van verliefdheid, van vlinders in je buik of van een groot verdriet. Echte bevinding is ondervinden dat het Woord van God waarachtig en betrouwbaar is. Bevinding brengt je terug bij de Bijbel. Echte bevinding is in de beproeving van je geloof één ding overhouden: Heere, U weet alle dingen, U weet dat ik U liefheb!’

De predikant vervolgt: ‘Het geheim van de geloofszekerheid is jezelf overgeven. Je eigen ik loslaten. Het gaat om de verbinding tussen Christus en je hart. Hoe? De Heilige Geest maakt die verbinding. De verbinding in Woord en Geest.’

Ds. Van den Belt zegt het met overtuiging, en met liefde legt hij de woorden neer: ‘Als je de Bijbel leest, spreekt de Heere tot je. Als je de preek hoort, spreekt de Heere tot je. Het is goed dit te beseffen en om te bidden. De woorden van de preek, zijn de Woorden van Christus zelf. Luister open en ontvankelijk. De catechismus zegt: ‘Telkens als er gepreekt wordt, gaat de deur van de hemel open. De sleutelen van het Koninkrijk der Hemelen worden dan bediend.’

Ds. Van den Belt: ‘Aan iedereen in de kerk wordt verkondigd dat eenieder die gelooft, vergeving van zonde heeft! En ja, er zijn twee wegen, eenieder die niet gelooft en zich niet bekeert, die gaat verloren.’
Waarop hij met nadruk zegt: ‘Op het moment dat je gelooft in de Heere Jezus, zijn je zonden volkomen vergeven. Je zonden zijn je vergeven, omdat er Eén geweest is Die je zonden op Zich nam. Die je plaats in wilde nemen en nedergedaald is in de hel om de straf voor jouw zonden te dragen. Zie het Lam van God, Dat de zonde der wereld wegneemt.’

In alle twijfel, in de zoektocht, in het dagelijks leven is het belangrijk je doel voor ogen te houden. Je doel is de Heere Jezus, is de boodschap die Van den Belt meegeeft: ‘Niet ikzelf, niet mijn bevindingen of mijn bekering. Mijn doel is Christus alleen. Ik zie op Hem, ik blijf op Hem gefocust. Dan weet ik zeker: Ik heb Hem lief, omdat Hij mij eerst heeft liefgehad. Ik weet in Wie ik geloof heb. Ik weet, ik ben ervan overtuigd, ik ben verzekerd dat niets of niemand mij kan scheiden van de liefde van Christus. Jezelf vergeten, omdat je weet dat de Heere je vasthoudt en je nooit meer loslaat, dat is het geheim van de geloofszekerheid!’

Wil je meer verdieping over dit onderwerp?
Lees dan het boek ‘Meten, weten en jezelf vergeten’ van ds. Van den Belt. We wijzen je ook graag op de podcast van prof. dr. Van den Belt over dit onderwerp. Je kunt deze hier vinden.